Kanker is een verzamelnaam voor meer dan honderd verschillende ziekten. Al deze verschillende soorten kanker hebben één gemeenschappelijk kenmerk: een ongeremde deling van lichaamscellen. Er ontstaat dan een tumor. Een tumor is hetzelfde als een gezwel.
Goed- en kwaadaardig
Er zijn goedaardige en kwaadaardige tumoren. Alleen bij kwaadaardige tumoren is er sprake van kanker.
- Goedaardige gezwellen, bijvoorbeeld wratten, groeien niet door andere weefsels heen en verspreiden zich niet door het lichaam. Wél kan zo’n tumor tegen omliggende weefsels of organen drukken. Dit kan een reden zijn om het gezwel te verwijderen.
- Bij kwaadaardige tumoren zijn de genen die de cellen onder controle houden zo beschadigd, dat de cellen zich zeer afwijkend gaan gedragen. Zij kunnen omliggende weefsels en organen binnendringen en daar ook groeien. Zij kunnen ook uitzaaien.
Oorzaken
Alle soorten kanker ontstaan door een verandering in het erfelijk materiaal dat de celdeling regelt. Maar hoe komt het nu dat dat erfelijk materiaal beschadigd raakt? Helaas zijn nog niet alle oorzaken van kanker bekend.
- Er kan sprake zijn van toeval: er is geen duidelijk oorzaak
- Door blootstelling aan straling en gevaarlijke stoffen (zoals sigarettenrook)
- Door een ongezonde leefstijl (roken, onbeschermd zonnen, slechte voeding)
- Door een virus: sommige soorten kanker worden veroorzaakt door een virus dat het DNA beschadigt. Baarmoederhalskanker is daarvan een voorbeeld.
- Erfelijkheid: Vijf procent van de kankergevallen is erfelijk bepaald.
Erfelijkheid
Binnen één familie kunnen soms meerdere mensen kanker hebben (gehad). Erfelijke aanleg kan van ouder op kind worden doorgegeven. Gelukkig krijgt niet iedereen met erfelijke aanleg voor kanker ook altijd zelf kanker. Ziekenhuis Amstelland heeft een samenwerkingsverband met de afdeling genetica van Amsterdam UMC, locatie VUmc. Als er verdenking is op erfelijkheid wordt u door uw behandelend specialist doorverwezen naar Amsterdam UMC, locatie VUmc.
Kunt u kanker voorkomen?
- Met een gezonde leefstijl verkleint u het risico op kanker. Stoppen met roken, mensen in uw omgeving steunen als ze willen stoppen met roken en beschermd zonnen. Er zijn sterke aanwijzingen dat mensen met een gezond voedingspatroon een kleiner risico lopen op kanker dan anderen. Een gezonde leefstijl kan bijdragen aan kankerpreventie. Maar het is niet gezegd dat iemand met kanker ongezond geleefd heeft.
- Bevolkingsonderzoeken kunnen sommmige kankersoorten in een vroeg stadium opsporen. Er zijn bevolkingsonderzoeken naar borstkanker, baarmoederhalskanker en darmkanker. Door gehoor te geven aan een oproep voor een bevolkingsonderzoek voorkomt u niet dat u kanker krijgt, maar kan er wel snel worden ingegrepen wanneer u onverhoopt kanker blijkt te hebben.
